27 grudnia - 92 rocznica Powstania Wielkopolskiego.

Powstanie wielkopolskie – zbrojne wystąpienie polskich mieszkańców Wielkopolski przeciwko państwu niemieckiemu wkrótce po zakończeniu I wojny światowej. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość.

Wybuchło 27 grudnia 1918 roku w reakcji na demonstracje Niemców sprzeciwiających się wizycie w Poznaniu polskiego pianisty i działacza niepodległościowego Ignacego J. Paderewskiego i było największym zrywem niepodległościowym na terenie zaborów, zakończonym zwycięstwem. Wojska powstańcze wyzwoliły spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę.

Dzięki temu powastaniu mieszkańcy Wielkopolski odzyskali wolność, a ziemie stanowiące kolebkę państwowości wróciły do Polski. Wielkopolanie wnieśli do II Rzeczpospolitej dobrze rozwinięte gospodarczo tereny oraz znakomicie uzbrojoną 120-tysięczną armię, która odegrała ważną rolę w zwycięskiej wojnie polsko-bolszewickiej z 1919-1920 r.


 

Powstanie Wielkopolskie to szczególne wydarzenie zapisujące się na kartach historii Polski. Często jest także określane mianem jedynego udanego zrywu niepodległościowego Polaków. To właśnie 27 grudnia 1918 roku wybuchło jedno z największych powstań antyniemieckich. Wydarzenia te skupione były wokół przyjazdu do Poznania Ignacego Jana Paderewskiego. Za pośrednictwem uroczystego powitania Mistrza na Dworcu Cesarskim, 26 grudnia odbywały się w Poznaniu liczne demonstracje, które tak naprawdę były demonstracjami ukazującymi siłę Polaków i gotowość do walki. Patriotyczne przemówienie wygłoszone przed Paderewskiego z balkonu Hotelu Bazar do zgromadzonych na Placu Wolności, który wtedy nazywał się Wilhelmplatz, zapoczątkowały niepodległościowy zryw.

Do dziś nie ustalono, kto pierwszy zaczął strzelać. Pewne natomiast jest, że jednym z pierwszych poległych w walce, był Franciszek Ratajczak. W pierwszych dniach walk powstańcy zdobyli: Pocztę, Dworzec Główny, Cytadelę, Arsenał Artyleryjski, koszary na Jeżycach, przy ul. Solnej i fort Grolmana. Po dziewięciu dniach - 6 stycznia - Poznań był już wolny. Za patriotycznym przykładem poszły także inne miasta Wielkopolski, gdzie również wybuchły niepodległościowe zamieszki. Zakończenie walk uwieńczone zostało sukcesem 16 lutego 1919 roku, kiedy przedłużono rozejm w Trewirze, natomiast cel powstania został osiągnięty 28 czerwca, kiedy Wielkopolska została formalnie włączona w granice Polski.

Za koniec Powstania historycy uznają likwidację Frontu Wielkopolskiego 8 marca 1920 r., choć powstańcze zdobycze i prawo do Ziemi Wielkopolskiej dał odrodzonej Polsce Traktat Wersalski z 28 czerwca 1919 r. Jego postanowienia weszły w życie w styczniu 1920 r.

 

 

Ignacy Jan Padarewski - ur. 6 listopada 1860 w Kuryłówce,

zm. 29 czerwca 1941 w Nowym Jorku – polski pianista, kompozytor, polityk, premier Polski, działacz niepodległościowy, profesor konserwatorium w Warszawie.

 

Paderewski Ignacy Jan (1860-1941), polski pianista, kompozytor.

W latach 1872-1878 studia muzyczne w konserwatorium warszawskim, od 1881 kompozytorskie u F. Kiela i H. Urbana w Berlinie.

W latach 1917-1919 jako członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu podjął działalność polityczną na międzynarodowym forum dyplomatycznym na rzecz odrodzenia państwa polskiego. Dzięki jego zaangażowaniu prezydent W. Wilson umieścił sprawę polską w 13 punkcie swego orędzia dotyczącego pokoju po zakończeniu I wojny światowej.

Współorganizował ochotnicze oddziały polskie w USA. Współzałożyciel, wraz z H. Sienkiewiczem, Komitetu Pomocy Polakom Ofiarom Wojny w Vevey i Polish Relief Fund w Londynie. W czasie świąt Bożego Narodzenia 1918 przybył do Poznania, co stało się impulsem do wybuchu powstania wielkopolskiego.

Od 16 I 1919 do 9 XII 1919 pełnił funkcję premiera i ministra spraw zagranicznych. W czerwcu 1919 podpisał w imieniu Polski traktat wersalski. W latach 1920-1921 stały przedstawiciel Polski w Lidze Narodów. Następnie wycofał się z życia politycznego.

W czasie II wojny światowej, od 1940, przewodniczący Rady Narodowej w Londynie, pełniącej rolę emigracyjnego parlamentu. Wielokrotnie odznaczany, m.in. Wielkim Orderem Oficerskim Legii Honorowej i Order of British Empire. Po śmierci pochowany na cmentarzu dla zasłużonych Arlington w Waszyngtonie. W 1992 prochy Paderewskiego zostały sprowadzone do Polski i złożone w krypcie katedry warszawskiej.

Wybrane kompozycje: Koncert fortepianowy a-moll opus 17 (1888), Fantazja polska na fortepian i orkiestrę opus 19 oraz Sonata fortepianowa es-moll opus 21 (1903), Wariacje fortepianowe es-moll opus 23 (1903), opera Manru (1901), cykl pieśni do poezji C. Mendčsa (1903).

W latach 1937-1940 opracował wraz z L. Bronarskim i J. Turczyńskim wydanie Dzieł Wszystkich F. Chopina, opublikowane po wojnie przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Galeria zdjęć

wstecz